Święta Wielkanocne

Święta Wielkanocne

Wielkanoc to najważniejsze święto obchodzone przez chrześcijan na pamiątkę Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Jest to jedyne święto o ruchomym terminie, ponieważ obchodzone jest w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, czyli w przedziale pomiędzy dniem 21 marca a 25 kwietnia.

Samo święto poprzedzone jest Wielkim Tygodniem, który zaczyna się od Niedzieli Palmowej – dawniej nazywaną „kwietną niedzielą”. W tym dniu przynosimy do Kościoła palmy ozdabiane kwiatkami, ziołami, baziami i kolorowymi piórkami. Dawniej po przyjściu do domu – domownicy smagali się nimi aby zapewnić sobie pomyślność na cały rok. Zaś dla dobrego zdrowia wierzono, że zapewni je połkniecie puszku z bazi.

Palmy wielkanocne

Palmy wielkanocne

Palmy suszono i zanoszono do kościoła na przyszły rok- gdzie palono je i posypywano nimi głowy popiołem w Popielec.

Wielki Tydzień to czas gruntownych, świątecznych porządków w domach. Niegdyś miało to symbolizować odpędzenie wszelkiego zła i chorób.
Wnętrza chat bielono wapnem, a także ściany chlewików i innych budynków, zaś sienniki wypełniano nowym sianem.

Aby pożegnać kończący się okres Postu czyniono „pogrzeb żuru” – zupy spożywanej przez cały post (w łacinie nazywano ją glicerium, a po rusku kysielem). Resztki żuru wylewano na ziemię. Tą samą symbolikę miało wieszanie śledzia – przybijano rybę do drzewa.

Wielka Środa

W tym dniu kapłani po wieczornej mszy wychodzą z kościoła nie przez zakrystię, ale nawę główną, uderzając brewiarzami o ławki – na pamiątkę męki Jezusa.

Mało znanym zwyczajem w miastach jest dziś tzw. Topienie Judasza. W Wielką Środę młodzież na wsiach, topiła Judasza – kukłę ze słomy i starych ubrań, którą uprzednio wleczono na łańcuchach po wsi. Czyniono to na pamiątkę zdrady Judasza.

Wielki Czwartek

Ten dzień rozpoczyna Triduum Paschalne- trwające do Niedzieli Zmartwychwstania.
W tym dniu odprawia się tzw. Mszę Krzyżma Świętego. Podczas niej kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia kapłańskie, a także święci się oleje używane do udzielania sakramentów (chrztu, namaszczenia chorych, święceń kapłańskich). Stare oleje są z kolei palone.

Końcem mszy jest ustawienie Najświętszego Sakramentu do tzw. kaplicy adoracji. Obrzęd ten nazywa się także często ceremonią przeniesienia do ciemnicy. Symbolizuje czas Chrystusowej modlitwy w Ogrójcu. Od tej pory aż do Niedzieli milkną dzwony i dzwonki. Symbol krzyża zostaje zakryty.

Do obrzędów ludowych tego dnia zalicza się kąpiele panien w zimnej wodzie, dla przesądu o powodzeniu u płci przeciwnej. W tym dniu zbierały one także w lesie lubczyk zapewniający miłość.

Wielki Piątek

Jezus

Jezus

To drugi dzień Triduum Paschalnego – będący pamiątką śmierci Chrystusa. To jedyny dzień w roku, gdy nie jest sprawowana Msza św. W zamian w kościołach odprawia się Liturgia Męki Pańskiej oraz Droga Krzyżowa. Księża wchodzą w ciszy do kościoła i leżą chwilę Przed ołtarzem w pozycji krzyża. Głównym wydarzeniem jest wielkopiątkowa adoracja Krzyża. Zasłonięty suknem Krzyż wnosi się przed ołtarz, a wierni modlą się do niego. Następnie przynosi się z „ciemnicy” Najświętszy Sakrament i udziela się Komunii.

W tym dniu następuje także dekorowanie Grobu Pańskiego. Dawniej przy grobie wystawiali żołnierze, strażacy czy rzemieślnicy. Przy grobach odbywały się też kwesty dla wspomagania biedaków. Dorośli wierzący w tym dniu nic nie jedli, zaś dzieci jadły suchy chleb. Aby uroczyście obchodzić żałobę po Chrystusie zasłaniano lustra oraz istniał zakaz zabijania zwierząt, czy nawet pieczenia chleba. Dzieci uderzane były rózgą na pamiątkę męki Chrystusa. Woda w Wielki Piątek ma podobno moc uzdrawiania, dlatego chorych zanoszono nad brzegi rzek i obmywano ich.

Wielka Sobota

Wielka Sobota to czas adoracji Chrystusa złożonego w grobie i ostatni dzień Wielkiego Postu.

Pisanki - kraszanki

Pisanki – kraszanki

To dzień radosnego oczekiwania, w którym to świecono pokarmy Wielkanocne. Koszyczek z pokarmami zanosi się do kościoła. W nim znajdują się najważniejsze produkty:
– chleb – będący symbolem ciała Chrystusa,
– woda święcona – symbol oczyszczenia z grzechu,
– jajka – symbol życia,
– wędliny – symbol końca okresu postnego i dostatku,
– baranek z cukru – symbol Chrystusa,
– sól – symbol nieśmiertelności,
– chrzan – symbol zwycięstwa nad żalem.

Wieczorem odbywa się msza poświecenia ognia i wody. Na jej zakończenie odbywa się procesja ze świecami i pierwszym biciu dzwonów od 3 dni.

Istniało przekonanie, że woda w której gotowały się jajka na święconkę, ma pozytywne właściwości dla urody kobiet. Dziewczęta obmywały nią twarz dla lepszej urody. Wielka Sobota to również dzień odwiedzin grobów zmarłych – sprząta się i dekoruje groby wiosennym przybraniem.

Niedziela Wielkanocna

Poranek Wielkanocy to czas kiedy w kościele odbywa się msza z uroczystą procesją – zwana rezurekcją, z kolei w kościele prawosławnym – jutrznią. Kapłani przybierają szaty w kolorze białym co jest symbolem oczyszczenia oraz nowego życia.

Podczas niedzielnego śniadania spożywa się pokarmy wielkanocne święcone dnia poprzedniego. Takie śniadanie tradycyjnie zawsze rozpoczyna się podzieleniem się jajkiem. Resztki ze śniadania rozrzucano na wsiach po polu dla zachowania dostatku na cały rok.

Lany poniedziałek – Drugi dzień świąt

Drugi dzień świat jest związany ze wzajemnym oblewaniem się wodą – tzw. śmigus dyngus. Nie do końca wiadomo skąd wziął się ten obyczaj. Przypuszcza się, że ma związek z wiosennym oczyszczaniem. Oblewało się zazwyczaj panny, aby miały większe szanse na zamążpójście. Dyngus w mieście wyglądał inaczej. Tam lano z okien całymi wiadrami.

Lany poniedziałek - śmigus-dyngus

Lany poniedziałek – śmigus-dyngus

W pewnych stronach Polski wodę zastępowały brzozowe witki, którymi smagano się wzajemnie. Było to uważane za bardzo korzystne dla zdrowia. Młodzi chłopcy na wydaniu chadzali po domach przebrani i oblewali panny. Ten dzień gospodarowano też na odwiedziny rodzinne.

0 0 votes
Article Rating

Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
najnowszy
najstarszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x